Stosowany w silnikach benzynowych ma za zadanie wytworzyć mieszankę paliwowo-powietrzną, która posłuży do zasilenia silnika. Gaźnik był stosowany w starszych konstrukcjach; obecnie produkowane samochody są wyposażone głównie w układ wtryskowy choć gaźniki można spotkać w niektórych modelach aut i motocykli.
Zasada działania układu wtryskowe opiera się na dostarczeniu paliwa pod dużym ciśnieniem. Ilość wtryskiwanego paliwa jest ustalana przez jednostkę sterującą (komputer).
W gaźnikach proces przebiega zupełnie inaczej. Powietrze samo, bez udziału komputera, wysysa odpowiednią ilość paliwa. Natomiast rozpylenie paliwa jest procesem dość skomplikowanym, które jest regulowane mechanicznie poprzez elementy regulacyjne takie jak dysze, zwężki, rurki emulsyjne i inne. Aby zmienić nastawy należy wymontować gaźnik i dokonać wymiany tych podzespołów. Wszelkie zanieczyszczenia, które dostaną się z paliwem do wspomnianych elementów, mogą zmienić zakres pracy gaźnika a nawet uniemożliwić uruchomienie silnika.
Gaźnik doskonale sobie radził w swoich czasach świetności. Pomimo, ze powstał przed erą elektroniki samochodowej sam potrafił dostosować się do zmiennych warunków gęstości powietrza i temperatury. Skąld mieszanki był bardzo trudny do wyregulowania i zdecydowanie odbiegał od standardu. To właśnie dlatego gaźnik nie jest w stanie uzyskać akceptowalnych wyników jeżeli chodzi o emisję czystości spalin. Nawet elektroniczna korekta składu mieszanki nie jest w stanie poprawić wyników.
Zasada działania gaźnika jest bardzo prosta ale praktyka pokazuje, że jest to skomplikowane urządzenie i wymaga od mechanika lat praktyki w jego regulacji oraz diagnozie.
Silnik zasysa powietrze przez gardziel. W tym samym czasie z z umieszczonego centralnie rozpylacza zasysane są kropelki paliwa, które tworzą mieszankę paliwowo-powietrzną. Przepustnica jest połączona mechanicznie, za pomocą linki, z pedałem gazu, który steruje pracą gaźnika – dławi lub otwiera przepustnicę (obroty się zwiększają bądź zmniejszają). Dodatkowo gaźnik wyposażony jest w tzw. ssanie czyli układ wspomagający zapalanie zimnego silnika, układ podtrzymujący pracę na wolnych obrotach oraz wzbogacający mieszankę w przypadku nagłego przyśpieszenia.
Wyróżniamy gaźniki boczno-ssące, górno-ssące oraz dolno-ssące.
Gaźniki swoja budową mogą się od siebie znacznie różnić. Występują wielogardzielowe, wielodyszowe, wyposażone w kilka komór pływakowych.
Na pewno nie różnią się zasadą działania.